NIS2 versus ISO 27001: Hoe u uw ISMS kunt benutten voor compliance

Voor veel CISO’s, IT-leiders en Compliance Officers brengt de NIS2-richtlijn nieuwe, strikte cyberbeveiligingsverplichtingen met zich mee in heel Europa. Het goede nieuws is dat organisaties die al ISO 27001-gecertificeerd zijn, niet helemaal opnieuw hoeven te beginnen. ISO 27001, de internationale standaard voor informatiebeveiligingsmanagementsystemen, biedt een robuust raamwerk dat aanzienlijk overlapt met de vereisten van NIS2. Het benutten van uw bestaande Informatiebeveiligingsmanagementsysteem (ISMS) is niet alleen efficiënt; het is een strategische noodzaak om uw NIS2-compliance-traject te stroomlijnen.

Deze gids laat u zien hoe u uw ISO 27001-controles kunt afstemmen op NIS2-vereisten, de kritieke verschillen benadrukt en uiteenzet hoe uw huidige certificering uw weg naar NIS2-compliance kan versnellen, waardoor waardevolle tijd en middelen worden bespaard.

Verplichte regelgeving versus vrijwillige norm: Het kernverschil

Voordat we dieper ingaan op de technische overlaps, is het cruciaal om het fundamentele verschil tussen NIS2 en ISO 27001 te begrijpen:

NIS2-richtlijn (EU 2022/2555): Een verplichte wettelijke verplichting
- NIS2 is een wetgevende handeling van de Europese Unie. Zodra deze door de lidstaten in nationale wetgeving is omgezet, wordt het een verplichte wettelijke vereiste voor alle in-scope entiteiten.
- Het stelt een basislijn vast voor cyberbeveiligingsrisicobeheer en incidentrapportage, met specifieke vereisten en strikte deadlines.
- Niet-naleving brengt aanzienlijke administratieve boetes met zich mee (tot 10 miljoen euro of 2% van de wereldwijde jaaromzet voor Essentiële entiteiten; 7 miljoen euro of 1,4% voor Belangrijke entiteiten) en potentiële persoonlijke aansprakelijkheid voor de bestuursorganen.
- Het richt zich op specifieke sectoren die als kritiek worden beschouwd voor het functioneren van de samenleving en de economie, met als doel de algehele cyberweerbaarheid van de EU te versterken.
ISO/IEC 27001: Een vrijwillige internationale norm
- ISO 27001 is een internationale norm die een raamwerk biedt voor het opzetten, implementeren, onderhouden en continu verbeteren van een Informatiebeveiligingsmanagementsysteem (ISMS).
- Certificering volgens ISO 27001 is vrijwillig. Organisaties kiezen ervoor om deze toe te passen om hun toewijding aan informatiebeveiliging aan te tonen, risico’s systematisch te beheren en vaak om te voldoen aan contractuele of stakeholdervereisten.
- Het is technologieneutraal en biedt een generieke set controles (Bijlage A) die aan elke organisatie kan worden aangepast.
- Hoewel het helpt om goede beveiligingspraktijken aan te tonen, staat ISO 27001-certificering op zichzelf niet gelijk aan NIS2-compliance.

In essentie vertelt NIS2 u wat u moet bereiken en wanneer u moet rapporteren, ondersteund door wettelijke kracht. ISO 27001 biedt een bewezen, internationaal erkend raamwerk voor hoe u die beveiligingsdoelstellingen effectief kunt beheren en implementeren. De synergie ligt in het benutten van het ‘hoe’ van ISO 27001 om te voldoen aan het ‘wat’ van NIS2.

Mappingstabel: ISO 27001 Bijlage A-controles versus NIS2 Artikel 21-vereisten

NIS2 Artikel 21 schetst de kernmaatregelen voor cyberbeveiligingsrisicobeheer die Essentiële en Belangrijke entiteiten moeten implementeren. Deze maatregelen zijn ontworpen om uitgebreid en proportioneel te zijn aan de risico’s. Gelukkig komt een aanzienlijk deel van deze vereisten goed overeen met de controles gespecificeerd in Bijlage A van ISO 27001:2022.

Hieronder vindt u een vereenvoudigde mapping om te illustreren hoe belangrijke ISO 27001:2022 Bijlage A-controles kunnen voldoen aan de NIS2 Artikel 21-vereisten. Dit is geen uitputtende lijst, maar toont de sterke fundamentele overlap.

NIS2 Artikel 21 (2) Vereisten voor cyberbeveiligingsrisicobeheersmaatregelen:

Beleid inzake risicoanalyse en informatiesysteembeveiliging;
Incidentafhandeling;
Bedrijfscontinuïteit, zoals back-upbeheer en noodherstel, en crisisbeheer;
Beveiliging van de toeleveringsketen, inclusief beveiligingsgerelateerde aspecten betreffende de relatie tussen elke entiteit en haar directe leveranciers of dienstverleners;
Beveiliging bij de verwerving, ontwikkeling en onderhoud van netwerk- en informatiesystemen, inclusief kwetsbaarheidafhandeling en -openbaarmaking;
Beleid en procedures betreffende het gebruik van cryptografie en, waar passend, encryptie;
Beveiliging van personeel, toegangscontrole en assetbeheer;
Het gebruik van meervoudige authenticatie of continue authenticatieoplossingen, beveiligde spraak-, video- en tekstcommunicatie, en beveiligde noodcommunicatiesystemen binnen de entiteit, waar passend.

Mapping van ISO 27001:2022 Bijlage A-controles naar NIS2 Artikel 21-vereisten:

NIS2 Artikel 21 (2) Vereiste	Relevante ISO 27001:2022 Bijlage A Controle(s)	Toelichting op de overlap
(a) Beleid inzake risicoanalyse en informatiesysteembeveiliging	A.5.1 Beleid voor informatiebeveiliging A.5.7 Dreigingsinformatie A.5.3 Rollen en verantwoordelijkheden voor informatiebeveiliging	ISO 27001 verplicht een overkoepelend informatiebeveiligingsbeleid, afgeleid van risicobeoordelingen (A.5.1) en wijst duidelijke verantwoordelijkheden toe (A.5.3), wat de beleidsvereiste van NIS2 direct ondersteunt. Dreigingsinformatie (A.5.7) is cruciaal voor effectieve risicoanalyse.
(b) Incidentafhandeling	A.5.24 Beheer van informatiebeveiligingsincidenten A.5.27 Verzamelen van bewijs A.8.16 Monitoringactiviteiten	Het uitgebreide incidentbeheer van ISO 27001 (A.5.24) omvat detectie, analyse, reactie en herstel, in lijn met NIS2. Monitoring (A.8.16) ondersteunt vroege detectie. NIS2 voegt echter specifieke rapportagetermijnen toe.
(c) Bedrijfscontinuïteit, back-upbeheer, noodherstel en crisisbeheer	A.5.30 ICT-paraatheid voor bedrijfscontinuïteit A.5.31 Bedrijfscontinuïteitsplanning A.5.32 Noodherstel	ISO 27001 vereist robuuste plannen voor ICT-paraatheid, bedrijfscontinuïteit (A.5.30, A.5.31) en noodherstel (A.5.32), die kerncomponenten zijn van de NIS2-veerkrachtsmandaten. NIS2 kan gedetailleerdere testen of specifieke crisiscommunicatieplannen vereisen.
(d) Beveiliging van de toeleveringsketen	A.5.19 Informatiebeveiliging in leveranciersrelaties A.5.23 Informatiebeveiliging voor het gebruik van clouddiensten A.6.3 Informatiebeveiliging in leveranciersrelaties	ISO 27001 behandelt leveranciersbeveiligingsbeheer (A.5.19, A.6.3) en clouddienstbeveiliging (A.5.23), wat de focus van NIS2 op risico’s in de toeleveringsketen direct ondersteunt. NIS2 vereist vaak explicietere due diligence en contractuele bepalingen.
(e) Beveiliging bij de verwerving, ontwikkeling en onderhoud van netwerk- en informatiesystemen, inclusief kwetsbaarheidafhandeling en -openbaarmaking	A.8.15 Ontwikkelbeveiliging A.8.25 Beveiligde ontwikkelingslevenscyclus A.8.26 Beveiligingsvereisten voor applicaties A.8.28 Veilig coderen A.8.29 Beveiligingstesten bij ontwikkeling en acceptatie A.8.8 Beheer van technische kwetsbaarheden	ISO 27001 biedt uitgebreide controles voor beveiliging gedurende de hele SDLC (A.8.25, A.8.26, A.8.28, A.8.29) en kwetsbaarheidsbeheer (A.8.8), wat een sterke basis vormt voor deze NIS2-vereiste.
(f) Beleid en procedures betreffende het gebruik van cryptografie en, waar passend, encryptie	A.5.25 Informatiebeveiliging voor het gebruik van cryptografie	ISO 27001 vereist expliciet een beleid voor het effectieve gebruik van cryptografie (A.5.25), waarmee de NIS2-verplichting direct wordt vervuld.
(g) Beveiliging van personeel, toegangscontrole en assetbeheer	A.6.4 Disciplinair proces A.6.6 Algemene voorwaarden van de dienstbetrekking A.6.7 Informatiebeveiligingsbewustzijn, -educatie en -training A.7.2 Voorziening van gebruikerstoegang A.7.3 Bevoorrechte toegangsrechten A.7.4 Beperking van informatietoegang A.7.8 Beoordeling van gebruikerstoegang A.5.9 Inventaris van informatie en andere geassocieerde activa A.5.10 Acceptabel gebruik van informatie en andere geassocieerde activa	ISO 27001 heeft speciale secties voor HR-beveiliging (A.6.x), uitgebreide toegangscontrole (A.7.x) en assetbeheer (A.5.9, A.5.10), in directe overeenstemming met NIS2.
(h) Het gebruik van meervoudige authenticatie (MFA) of continue authenticatieoplossingen, beveiligde spraak-, video- en tekstcommunicatie, en beveiligde noodcommunicatiesystemen	A.8.5 Veilige authenticatie A.8.2 Veilig coderen (voor communicatie) A.8.1 Beveiligde ontwikkelingslevenscyclus (voor systemen)	Hoewel ISO 27001 veilige authenticatie verplicht (A.8.5), is NIS2 meer voorschrijvend en benoemt het expliciet MFA/continue authenticatie en de beveiliging van communicatiesystemen. Een ISO 27001-compliant ISMS zou deze waarschijnlijk al hebben, maar NIS2 maakt ze verplicht.

Kritische opmerking over verschillen:

Hoewel de overlap aanzienlijk is, betekenen belangrijke verschillen dat ISO 27001-certificering alleen onvoldoende is voor volledige NIS2-compliance. NIS2 introduceert:

Specifieke rapportagetermijnen voor incidenten: Artikel 23 verplicht strikte rapportagetermijnen (bv. eerste melding binnen 24 uur, update binnen 72 uur, definitief rapport binnen één maand) aan bevoegde autoriteiten, wat ISO 27001 niet zo gedetailleerd specificeert.
Verhoogde verantwoordelijkheid van het management: NIS2 legt een duidelijke verantwoordelijkheid bij bestuursorganen voor het goedkeuren en toezicht houden op cyberbeveiligingsrisicobeheersmaatregelen, met potentiële persoonlijke aansprakelijkheid.
Due diligence in de toeleveringsketen: NIS2 eist specifieke due diligence met betrekking tot de cyberbeveiligingspraktijken van directe leveranciers en dienstverleners, wat mogelijk rigorousere beoordelingen vereist dan doorgaans onder ISO 27001 worden uitgevoerd.
Toezichtsbevoegdheden: Nationale autoriteiten onder NIS2 (zoals het NCSC in Nederland) hebben aanzienlijke bevoegdheden om audits uit te voeren, informatie op te vragen en boetes op te leggen, een regelgevende laag die ontbreekt bij vrijwillige ISO 27001-certificering.
Specifieke technologiemandaten: De expliciete vermelding van MFA (Artikel 21(2)(h)) en beveiligde communicatiesystemen is directer dan een algemene ISO 27001-controle.

Kwetsbaarheidsmanagement & Scanning: Een kernpijler van NIS2-compliance (Artikel 21(2)(e))

NIS2 verplicht expliciet robuuste beveiliging bij de verwerving, ontwikkeling en het onderhoud van netwerk- en informatiesystemen, met name inclusief kwetsbaarheidafhandeling en -openbaarmaking (Artikel 21(2)(e)). Voor CISO’s is dit niet slechts een suggestie; het is een fundamentele vereiste voor het handhaven van cyberweerbaarheid. Kwetsbaarheidsmanagement, met regelmatige scanning als hoeksteen, voldoet direct aan dit mandaat.

De rol van kwetsbaarheidsscanning:

Kwetsbaarheidsscanning is het geautomatiseerde proces van het identificeren van beveiligingszwakheden (kwetsbaarheden) in uw IT-systemen, applicaties en netwerken. Het fungeert als een vroegtijdig waarschuwingssysteem, dat organisaties helpt exploiteerbare gebreken op te sporen voordat kwaadwillende actoren dit doen. Onder NIS2 is effectieve scanning van vitaal belang voor:

Proactieve risico-identificatie: Continu ontdekken en beoordelen van nieuwe kwetsbaarheden die kunnen leiden tot beveiligingsincidenten.
Compliance-zekerheid: Het leveren van aantoonbaar bewijs dat uw organisatie actief zoekt naar en werkt aan het oplossen van zwakheden zoals vereist door de richtlijn.
Verkleinen van het aanvalsoppervlak: Het mogelijk maken van tijdige patches en configuratiewijzigingen om beveiligingslekken te dichten.

Reikwijdte, frequentie en integratie:

Een uitgebreid, NIS2-conform kwetsbaarheidsmanagementprogramma moet verschillende aspecten omvatten:

Continue & regelmatige scanning: Implementeer geautomatiseerde interne en externe kwetsbaarheidsscans op een gedefinieerde, regelmatige basis (bv. wekelijks, maandelijks), aangevuld met ad-hoc scans na significante infrastructurele wijzigingen.
Uitgebreide reikwijdte: Scan een breed scala aan activa, waaronder netwerkapparaten, servers, werkstations, cloudomgevingen, webapplicaties en containers. Dit omvat ook het identificeren van onjuiste configuraties.
Geïntegreerd proces: Scanning is slechts één stap. Een effectief programma vereist een gedocumenteerd proces voor:
- Identificatie: Het detecteren van kwetsbaarheden door middel van scanning.
- Beoordeling: Het prioriteren van kwetsbaarheden op basis van ernst, exploitabiliteit en potentiële impact op kritieke diensten (terugkoppeling naar uw risicoanalysebeleid).
- Herstel: Het implementeren van patches, configuratiewijzigingen of andere mitigerende controles.
- Verificatie: Opnieuw scannen om te bevestigen dat kwetsbaarheden succesvol zijn aangepakt.
- Rapportage & openbaarmaking: Het documenteren van het proces en, waar van toepassing, het voldoen aan de NIS2-rapportagevereisten voor incidenten indien een kwetsbaarheid leidt tot een daadwerkelijk beveiligingsincident.

ISO 27001 benutten voor kwetsbaarheidsmanagement:

Organisaties met een ISO 27001-gecertificeerd ISMS zijn hier goed uitgerust. ISO 27001:2022’s Bijlage A-controle **A.8.8 (Beheer van technische kwetsbaarheden)** leidt direct de totstandkoming van een robuust kwetsbaarheidsmanagementproces. Dit omvat:

Het vaststellen van procedures voor het identificeren en herstellen van kwetsbaarheden.
Het gebruiken van kwetsbaarheidsscanningstools.
Op de hoogte blijven van nieuwe dreigingen en kwetsbaarheden.
Het definiëren van rollen en verantwoordelijkheden voor het beheer van kwetsbaarheden.

Door A.8.8 effectief te implementeren, legt u een sterke basis om te voldoen aan de NIS2-vereisten voor kwetsbaarheidafhandeling en toont u een proactieve benadering voor het handhaven van de beveiliging van uw netwerk- en informatiesystemen.

Hoe ISO 27001-certificering uw NIS2-traject versnelt

Als uw organisatie al ISO 27001-gecertificeerd is (met name volgens de 2022-versie), bevindt u zich in een aanzienlijk voordelige positie om NIS2-compliance te bereiken. Uw ISMS biedt een robuuste basis waarop de aanvullende NIS2-specifieke vereisten kunnen worden gebouwd.

Zo versnelt uw ISO 27001-certificering uw NIS2-traject:

Gevestigd risicobeheerkader: ISO 27001 verplicht een systematische, risicogebaseerde benadering van informatiebeveiliging. Dit sluit perfect aan bij de NIS2-vereiste voor het implementeren van maatregelen voor cyberbeveiligingsrisicobeheer (Artikel 21). U beschikt al over de processen voor het identificeren, beoordelen en behandelen van risico’s.
Gedefinieerd beveiligingsbeleid en -procedures: Uw ISMS omvat gedocumenteerd beleid, procedures en controles die verschillende aspecten van informatiebeveiliging bestrijken, van toegangscontrole tot incidentbeheer. Deze kunnen direct worden aangepast en uitgebreid om te voldoen aan de specifieke mandaten van NIS2.
Cultuur van beveiligingsbewustzijn: ISO 27001 bevordert een veiligheidsbewuste cultuur door training en bewustwording. Deze interne paraatheid maakt het gemakkelijker om nieuwe NIS2-vereisten te implementeren en acceptatie door medewerkers te verkrijgen.
Incidentbeheercapaciteiten: Een ISO 27001-compatibele organisatie heeft al incidentrespons-plannen en -capaciteiten geïmplementeerd. U hoeft deze voornamelijk aan te passen om de specifieke rapportagetermijnen en communicatiekanalen met nationale autoriteiten (zoals het NCSC in Nederland) van NIS2 op te nemen.
Grondslagen voor de beveiliging van de toeleveringsketen: Hoewel NIS2 meer strengheid toevoegt, omvat ISO 27001 controles voor het beheer van leveranciersrelaties. Dit biedt een uitgangspunt voor de verbeterde due diligence en contractuele vereisten onder NIS2.
Aantoonbaar bewijs: Een ISMS genereert uitgebreide documentatie (bv. risicobeoordelingsrapporten, beleid, auditlogs) die dient als cruciaal bewijs van uw beveiligingshouding. Deze documentatie kan gemakkelijk worden aangepast om compliance met NIS2-vereisten aan te tonen tijdens potentiële audits door nationale autoriteiten.
Continue verbeteringscyclus: De Plan-Do-Check-Act (PDCA)-cyclus van ISO 27001 zorgt voor voortdurende herziening en verbetering van uw beveiligingshouding. Dit continue proces is ideaal voor het aanpassen aan evoluerende NIS2-richtlijnen en het handhaven van compliance in de loop van de tijd.

De belangrijkste strategie is het uitvoeren van een uitgebreide gap-analyse. Dit omvat het vergelijken van uw bestaande ISO 27001 ISMS met de volledige tekst van de NIS2-richtlijn (en de nationale omzettingswetten) om vast te stellen waar aanvullende maatregelen, wijzigingen of specifieke documentatie vereist zijn. Focus op de NIS2-specifieke rapportageverplichtingen, de verbeterde due diligence in de toeleveringsketen en eventuele nieuwe technologische mandaten (zoals expliciete MFA-vereisten).

Hoe Nistra de kloof tussen ISO 27001 en NIS2 overbrugt

Zelfs met een ISO 27001-gecertificeerd ISMS kan het dichten van de specifieke hiaten om NIS2-compliance te bereiken een complex en tijdrovend proces zijn. Het handmatig afstemmen van honderden controles, het begrijpen van de nuances van rapportageverplichtingen en het op de hoogte blijven van nationale omzettingswetten vereist gespecialiseerde expertise en aanzienlijke middelen.

Nistra’s AI-gestuurde platform is ontworpen om deze integratie te stroomlijnen, waardoor uw NIS2-compliance-traject efficiënt en effectief wordt. Onze Gratis NIS2 Compliance Assessment is specifiek gebouwd om organisaties te ondersteunen die gebruikmaken van bestaande ISO 27001-kaders.

Met Nistra kunt u:

Geautomatiseerde gap-analyse: Ons platform vergelijkt uw bestaande ISO 27001-controles en documentatie intelligent met de gedetailleerde vereisten van NIS2 (Artikel 21 en andere), en benoemt precieze hiaten en gebieden die aandacht behoeven.
Bruikbare herstelplannen: Voor geïdentificeerde hiaten biedt Nistra specifieke, geprioriteerde aanbevelingen op basis van ENISA-richtlijnen en nationale interpretaties (zoals die van het NCSC in Nederland), waarbij hoogwaardige vereisten worden vertaald naar heldere, uitvoerbare taken.
Bewijsmapping: Koppel eenvoudig uw bestaande ISO 27001-bewijs (beleid, procedures, auditlogs) aan de corresponderende NIS2-vereisten, waardoor dubbel werk wordt verminderd en uw auditgereedheid wordt gestroomlijnd.
Workflows voor incidentrapportage: Nistra helpt u uw bestaande incidentbeheerprocessen aan te passen aan de strikte rapportagetermijnen en -formaten van NIS2, waardoor een naadloze communicatie met bevoegde autoriteiten wordt gewaarborgd.
Continue compliance-monitoring: Naast de initiële certificering monitort Nistra continu wijzigingen in NIS2-richtlijnen en nationale wetten, waardoor u voortdurende compliance kunt handhaven zonder handmatige monitoring.
Ondersteuning bij due diligence in de toeleveringsketen: Vergemakkelijk de uitgebreide beoordelingen van de toeleveringsketen die door NIS2 worden vereist, zodat uw risico’s met derden adequaat worden beheerd en gedocumenteerd.

Benut uw ISO 27001-investering optimaal. Nistra vereenvoudigt de overgang naar NIS2 en zorgt voor uitgebreide en aantoonbare compliance.

Vraag uw gratis NIS2 Compliance Assessment aan.

Citations:

Richtlijn (EU) 2022/2555 van het Europees Parlement en de Raad van 14 december 2022 betreffende maatregelen voor een hoog gemeenschappelijk niveau van cyberbeveiliging in de Unie, tot wijziging van Verordening (EU) nr. 910/2014 en Richtlijn (EU) 2018/1972 en tot intrekking van Richtlijn (EU) 2016/1148 (NIS2-richtlijn). Publicatieblad van de Europese Unie. L 333/80. (Toegankelijk via EUR-Lex: https://eur-lex.europa.eu/eli/dir/2022/2555/oj)

ISO/IEC 27001:2022, Informatiebeveiliging, cyberbeveiliging en privacybescherming — Informatiebeveiligingsmanagementsystemen — Eisen. (Raadpleeg officiële ISO-standaarddocumentatie.)

ISO/IEC 27002:2022, Informatiebeveiliging, cyberbeveiliging en privacybescherming — Controles voor informatiebeveiliging. (Raadpleeg officiële ISO-standaarddocumentatie.)

Europees Agentschap voor Cyberbeveiliging (ENISA). “Aanbevelingen voor de beveiliging van toeleveringsketens.” (Raadpleeg relevante ENISA-publicaties en richtlijnen op haar officiële website: www.enisa.europa.eu)